پروتکل اختیاری میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی مصوبه26دسامبر1966

کشورهای عضو این پروتکل با توجه به دستیابی به اهداف حقوق مدنی و سیاسی(که از این پس میثاق نامیده می شود)و انجام مقررات آن مقتضی است به کمیته حقوق بشر(که از این پس کمیته نامیده می شود)که بنا بر بخش چهارم میثاق دایر گردیده است، اختیار داده شود تا شکایات افرادی را که مدعی هستند قربانی نقض هر یک از حقوقی اند که در میثاق آمده است،را دریافت دارد و به طریقی که در این پروتکل مندرج است(آن شکایات) را مورد رسیدگی قرار دهد. به قرار زیر پذیرفته اند که:

ماده یکم:

کشورهای عضو میثاق(حقوقی، مدنی) که طرف عضو این پروتکل می شوند، صلاحیت کمیته را در دریافت و رسیدگی کردن به شکایات افرادی که تابع (پیرو حوزه قضاوت آن کشور) خود می باشند و(آن افراد) مدعی هستند که قربانی نقض هر یک از کمیته شکایت هیچ کشوری را که عضو پروتکل نیست، مورد رسیدگی قرارنخواهد داد.

ماده دوم:

پیرو مقررات ماده1،افرادی که مدعی هستند هر یک از حقوق آنان که در میثاق معین شده است نقض گردیده و آن ها تمام مراحل (چاره اندیشی) موجود قوانین داخلی را طی کرده اند،می توانند شکایت کتبی خود را جهت رسیدگی به کمیته ارسال دارند.

ماده سوم:

کمیته به موجب این پروتکل شکایت بدون نام(و امضاء) و یا(شکایتی را که) تشخیص دهد از حق ارائه این نوعشکایات، سوء استفاده شده است و یا(شکایاتی که) با مقررات این میثاق مطابقت نداشته باشد را ناپذیرفتنی اعلام می دارد.

ماده چهارم:

1-  پیرو مقررات ماده3، کمیته هر شکایت ارائه شده ای را به موجب این پروتکل و دعوی(فردی) که مدعی است مورد نقض هر یک ازمقررات میثاق قرار گرفته است را به اطلاع کشور طرف پروتکل می رساند.

2-   ظرف شش ماه کشور دریافت کننده(شکایات) توضیحات و یا اظهارات روشن کننده موضوع و تدابیری را که احتمالا در مورد آن اتخاذ کرده است را به طور کتبی به کمیته ارائه خواهد داد.

ماده پنجم:

کمیته نظربه تمام اطلاعات کتبی که بوسیله فرد و یا کشور عضو ارائه شده است، به موجب این پروتکل به رسیدگی(شکایت) خواهد پرداخت.

1-  کمیته هیچ شکایتی را مورد رسیدگی قرار نمی دهد مگر آنکه معلوم گردد که:

الف) همان موضوع تحت رسیدگی دیگر آیین دادرسی تحقیقات بین المللی یا آیین نامه ای قرار ندارد.

ب) فرد( شکایت کننده) کلیه تدابیر داخلی موجود را پیموده است. این قائده در جایی که درخواست چاره جویی و(اجرای قوانین داخلی) به طور غیر معقولی طولانی می باشد،اجرا نخواهد شد.

2- کمیته بموجب این پروتکل در مواقغ رسیدگی به شکایات جلسات محرمانه تشکیل خواهد داد.

3- کمیته نظرات خود را به کشور عضو مربوطه و فرد(شکایت کننده) اطلاع خواهد داد.

ماده ششم:

کمیته بموجب ماده45 میثاق خلاصه فعالیت های خود را تحت این پروتکل در گزارش سالانه خود منعکس خواهد کرد.

ماده هفتم:

تا هنگامیکه دستیابی به اهداف قطعنامه ( ۱۵۱۴ )مصوبه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در تاریخ ۴ دسامبر ۱۹۶۰در مورد اعلامیه اعطای استقلال به کشورها و مردم مستعمرات محقق گردد،مقررات این پروتکل به هیچ عنوان حق شکایتی را که این مردمان بوسیله منشور سازمان ملل و یا دیگراسناد و میثاق های بین المللی (منعقد شده) تحت نظرسازمان ملل متحد یا موسسات تخصصی به آنها اعطا شده است را محدود نمی کند.

ماده هشتم:

1-  این پروتکل برای امضاء هر کشوری که میثاق (حقوق مدنی و سیاسی) را امضاء کرده است، مفتوح می باشد.

2-  این پروتکل تابع به تصویب هر کشوری است که میثاق (حقوق مدنی و سیاسی) را تصویب کرده است و یا با آن موافقت کرده اند. اسنادمصوب نزد دبیر کل سازمان ملل متحد سپرده خواهد شد.

3-  این پروتکل برای ورود و ملحق شدن هر کشوری که میثاق (حقوق مدنی و سیاسی) را تصویب و یا قبول کرده است، مفتوح می باشد.

4-  ورود و ملحق شدن بوسیله سپردن سند الحاقی نزد دبیر کل سازمان ملل متحد به اجرا درمی آید.

5- دبیر کل سازمان ملل متحد کلیه کشورهائی که این پروتکل را امضاء کرده اند و یا به آن ملحق شده اند را از سپردن هر سند تصویبی یا الحاقیه ای، آگاه خواهد کرد.

ماده نهم:

1- پیرو به قدرت اجرائی درآمدن میثاق، این پروتکل سه ماه پس از تاریخ سپردن دهمین سند تصویب یا الحاق نزد دبیر کل سازمان ملل متحد، قدرت اجرائی پیدا خواهد کرد.

2-برای هر یک از کشورهائی که بعد از سپردن دهمین سند تصویب یا الحاق، این پروتکل را تصویب کرده اند و یا به آن ملحق شده اند، سه ماه پس ازتاریخ سپردن سند تصویب یا الحاق آن کشور، قدرت اجرائی پیدا   خواهد کرد.

ماده دهم :

مقررات این پروتکل،بدون هیچگونه محدودیت و یا استثنائی به کلیه واحدهای تشکیل دهنده کشورهای متحده (فدرال) گسترش و توسعه خواهد یافت.

ماده یازدهم:

1- هر کشور عضو این پروتکل می تواند اصلاحیه ای پیشنهاد کند و آنرا نزد دبیر کل سازمان ملل متحد بسپارد. سپس دبیر کل اصلاحیه های پیشنهادی را به کشورهای عضو این پروتکل ابلاغ خواهد کرد و درخواست می کندکه آنها به او اطلاع دهند که آیا مایل هستند کنفرانسی از کشورهای عضو با هدف بررسی کردن و اخذ رای طرحهای پیشنهادی تشکیل گردد؟ هر گاه حداقل یک سوم کشورهای عضو مایل به تشکیل چنین کنفرانسی باشند، دبیرکل، کنفرانسی تحت نظر سازمان ملل متحد تشکیل خواهد داد. هر اصلاحیه ای که به اکثریت آرای کشورهای عضو حاضر و رای دهنده درکنفرانس پذیرفته شود (آن اصلاحیه) برای تصویب به مجمع عمومی ملل متحد تقدیم خواهد شد.

2-  اصلاحیه ها زمانی قدرت اجرائی پیدا خواهند کرد که به تصویب مجمع عمومی ملل متحد و پذیرش (رای اکثریت)دو سوم کشورهای عضو این پروتکل و مطابق پروسه قانونی آن کشورها پذیرفته شده باشد.

3- هنگامیکه این اصلاحیه ها قدرت اجرائی پیدا کردند برای کشورهائی که آنرا پذیرفته اند، الزامی خواهد شد. دیگرکشورهای عضو کماکان به مقررات این پروتکل و هر اصلاحیه قبلی که پذیرفته اند،ملزم خواهند بود.

ماده دوازدهم:

1- هر کشور عضو می تواند هر زمان خاتمه (عضویت) خود را به این پروتکل بوسیله یادداشت کتبی خطاب به دبیر کل سازمان ملل، اعلان دارد. خاتمه عضویت سه ماه پس از تاریخ وصول یادداشت به دبیر کل اجرا میشود.

2-  خاتمه عضویت (خروج از میثاق) به ادامه اجرای مقررات این پروتکل و هر شکایتی که بموجب ماده ۲قبل ازتاریخ به اجرا درآمدن خاتمه عضویت، ارائه شده باشد، خللی وارد نمی کند.

ماده سیزدهم :

صرف نظر ازتذکرات موجود در بند ۵ ماده ۸ این پروتکل، دبیر کل سازمان ملل تمام کشورهای مذکور در بند ماده ۴۸ میثاق را از امور ویژه زیر آگاه خواهد کرد:

 الف: امضاء ها، مصوبه ها و الحاقیه ها طبق ماده ۸

 ب:تاریخ قدرت اجرائی پیدا کردن این پروتکل طبق ماده ۹ و تاریخ قدرت اجرائی پیدا کردن اصلاحیه ها طبق ماده ۱۱

ج: خاتمه عضویت ها ( خروج از میثاق)

طبق ماده ۱۲ماده چهاردهم:

1-  متن های چینی، انگلیسی، فرانسه، روسی و اسپانیائی این پروتکل ازاعتبار مساوی برخوردار است و در بایگانی سازمان ملل متحد سپرده خواهد شد.

2-دبیر کل سازمان ملل متحد رونوشت گواهی شده این پروتکل را به تمام کشورهای مذکور در ماده ۴۸ میثاق ارسال خواهد نمود.